Các bạn đang nghe Vietnam’s Renovation Generation. Chân dung bằng âm thanh của những người trẻ đang dần thay đổi tương lai của đất nước.
Trong tập 14, chúng tôi gặp doanh nhân Hoàng Đức Minh, người được Forbes Vietnam lựa chọn là một trong số 30 gương mặt nổi bật dưới tuổi 30. Chúng tôi nói về ước mơ được sống trong hoà bình với tất cả bạn bè mà chẳng phải làm gì và làm sao giáo dục có thể trở nên tốt hơn bằng việc sử dụng nhiều phương pháp giảng dạy khác nhau.
[Bọn mình không biết đang sắp tới đâu. Rất có thể bọn mình đang chui đầu vào chỗ chết. Bọn mình đang đến nhà một người lạ và lý do duy nhất bọn mình tin tưởng anh ta là vì anh ấy là một nhà hoạt động xã hội.]
Tôi tên là Minh. Tôi 26 tuổi, tôi là người sáng lập của Wake It Up, một nền tảng công nghệ cho các nhà hoạt động xã hội.
Công ty của Minh, Wake It Up, là một startup ở những giai đoạn đầu tiên. Nó là công cụ gây quỹ quần chúng và là một không gian cho phép các nhà hoạt động xã hội và môi trường kết nối với những người ủng hộ và các nhà tài trợ. Minh nhận ra một số hạn chế của các nền tảng xã hội khác, nên trang web của anh làm ba thứ:
Thứ nhất: nó đếm số lượng người ủng hộ
Không giống như Facebook, bạn có thể có 60,000 người thích trang fan page của bạn, nhưng bạn không biết họ là ai, họ đến từ đâu. Việc đó rất khó. Bạn phải trả tiền để có thể kết nối với những người theo dõi bạn trên Facebook. Chính vì thế chúng tôi nghĩ cần phải có một nơi cho các nhà hoạt động xã hội kết nối với người tham gia.
Thứ hai: nó cho phép người tổ chức liên lạc dễ dàng với các “likers” (liker – từ để chỉ những người thích trang của bạn trên facebook)
…bạn đề xuất một dự án trên mạng và bạn tìm kiếm một công ty để tài trợ cho dự án… họ sẽ tài trợ dựa trên số lượng người ủng hộ dự án.
Và thứ ba: nó sử dụng những con số đó để kết nối các dự án với các nhà đầu tư.
Minh tham gia vào các hoạt động xã hội và môi trường không phải chỉ để giúp đỡ các chiến dịch thành công…
Tôi không muốn làm một người hùng. Tôi không nghĩ mình có thể đứng khoanh tay trước sự đau khổ của những người xung quanh. Câu hỏi về lý do tồn tại của thế giới này, chương trình này, cuộc phỏng vấn này… rất khó để nói. Không ai cho bạn biết câu trả lời thực sự. Nên bạn cần phải đi tìm cho bản thân…
Nhưng với tôi, lý do vui vẻ là điều quan trọng nhất. Rất khó để vui khi mọi người đang khóc xung quanh bạn.
Thậm chí kể cả khi còn bé, ý niệm của Minh về vui cũng hơi mãnh liệt hơn so với các bạn cùng trang lứa.
Tôi chóng chán lắm. Với tôi, tôi chẳng thấy việc chơi một mình hay chơi với đồ chơi có ý nghĩa gì cả. Tôi là người thích xã giao, tôi cần nói chuyện, tôi cần thông tin và tôi cần thảo luận. Nhưng hồi đó chẳng ai nói chuyện với tôi cả, chẳng ai trả lời câu hỏi của tôi, tại sao chúng ta phải chết, tại sao mọi người cưới nhau…
Thế là cậu bé Minh tự đi tìm thú tiêu khiển…
Bố mẹ tôi là nhà khoa học và họ có rất nhiều sách. Bố tôi dạy lập trình, tôi nghĩ tôi là một trong số những đứa trẻ đầu tiên được tiếp cận mạng internet.
Việc chỉ muốn làm những thứ anh ấy cho là chính đáng còn tiếp tục đi theo anh đến tận những năm tháng đi học.
Từ khi tôi còn nhỏ cho tới mãi sau này, tôi đã muốn được tự do và tôi không thể bắt mình phải làm bài tập về nhà. Tôi biết cách làm tập nhưng tại sao tôi lại phải chứng minh điều đó với giáo viên?
Không phải Minh không muốn học, chỉ là anh ấy không thấy hệ thống hiện nay là đúng đắn.
Một hệ thống tốt là tập hợp của nhiều hệ thống nhỏ hơn, nơi mọi người có thể đi xung quanh xem xét và chọn cho mình cái phù hợp nhất. Và bạn có không gian cho nhiều hơn nữa các phương pháp và cách tiếp cận khác nhau.
Vậy hệ thống lý tưởng của anh là như thế nào?
Tôi thích nói nên tôi chỉ cần có cơ hội để nói. Tôi chỉ thực sự là tôi khi lắng nghe mọi người nói. Và tôi học được nhiều hơn khi mọi người đặt câu hỏi, thảo luận, nhiều hơn là qua thi cử.
Anh ấy đã có sẵn một kế hoạch…
Chúng tôi sẽ có một ngôi trường, kiểu một trường cho trẻ mồ côi. Ở đó chúng tôi sẽ nhận nuôi rất nhiều trẻ em từ khắp mọi nơi trên thế giới, trên đất nước và chúng tôi có thể áp dụng phương pháp giáo dục của mình.
Tầm nhìn này cũng giống như những gì anh đang hoạch định cho tương lai
Tôi nghĩ tôi sẽ nhận nuôi trẻ em. Tôi không tạo ra thêm người trên thế giới này nữa. Khi tôi chết tôi không cần, tôi không muốn phải lo toan về bất kỳ thứ gì có thể tồn tại trên thế giới. Những đứa trẻ, chúng nó ở đây sẵn rồi và tôi chỉ giúp thế giới nuôi chúng lớn lên mà thôi.
…và “những đứa trẻ cần lớn lên với sự dạy dỗ của cả làng”
Tôi luôn muốn có một cái gì đó đại loại như là một hòn đảo hoặc là một ngôi làng trên núi. Nơi chúng tôi có đủ đất đai để tự cung cấp thực phẩm và chúng tôi có một cộng đồng với âm nhạc, tình yêu và nghệ thuật. Tôi muốn có đủ nhà cho tất cả bạn bè tôi, những người muốn sống cuộc sống đó với tôi.
Nhưng anh lại không chắc những người bạn, những người sẽ sống cùng anh trong ngôi làng cộng đồng đó, sẽ đồng ý với anh.
Bạn biết đấy, đa phần bạn bè tôi ở thời điểm này vẫn còn trẻ và họ rất thích tiệc tùng, họ rất thích thành phố. Không ai nghĩ về cuộc sống nơi bạn không phải làm việc hoặc chỉ trồng thực phẩm như một nhà nông.
Minh đã thử nghiệm ý tưởng về cuộc sống cộng đồng. Anh ấy đã đưa một nhóm các bạn trẻ ra ngoại ô thành phố, trên một chuyến team building (xây dựng tình đoàn kết trong nhóm) kéo dài một tuần.
Không có wifi, không có điện, chẳng có gì hết và họ thực sự thích nó. Chúng tôi nói chuyện với nhau cả ngày và chúng tôi chỉ tìm đồ ăn trên bãi biển. Đó thực sự là một khoảng thời gian tuyệt vời và mọi người thích điều đó, nhưng ngay khi họ nghĩ đến việc sống cuộc sống này mãi mãi, họ cho rằng nó thật điên rồ. Họ nói rằng ‘à tôi thích karaoke, tôi thích wifi và mạng internet’. Tôi nghĩ rằng hơn 80% mọi người có nhiều hơn những gì họ cần.
Liệu anh ấy có nghĩ rằng những vấn đề mọi người quan tâm có liên quan đến tiền bạc?
Dù bạn có đủ tiền hay không, bạn cũng sẽ quan tâm đến môi trường vì nó ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn.
Và một khi bạn đã quan tâm, sự khác biệt giữa nhận thức và hành động là gì?
Có một sự khác biệt lớn giữa việc bạn thích một cái váy và việc bạn mua nó.
Điều gì làm nên một chiến dịch thành công mà có thể khiến mọi người không chỉ thích cái váy, mà còn MUA nó?
Bạn cũng có thể đặt câu hỏi tương tự vì sao Gangnam Style lại nổi tiếng? Bài hát nào sẽ tiếp nối Gangnam Style trở thành một bài hát gây sốt? Có thể nó chỉ là một lý thuyết mà không ai có thể chứng minh được.
Nhưng anh ấy có một vài bí kíp cho các nhà hoạt động đang lên kế hoạch cho một chiến dịch.
Bạn cần khiến cho mọi người cảm động bằng việc viết những câu chuyện thật hấp dẫn, với hình ảnh đẹp, video đẹp và một người tạo cảm hứng, một nhân vật có thể thực sự khiến mọi người cảm thấy buồn và khóc hoặc vui, thích thú hoặc mong chờ.
Minh đã tham gia vào nhiều chiến dịch thành công – ví dụ như chiến dịch chống lại việc chặt cây ở Hà Nội. Vì thế, chúng tôi muốn biết điều gì xảy ra sau những lượt thích, những lượt chia sẻ và quyên góp đầu tiên. Và điều mọi nhà hoạt động có thể làm là …
… luôn kiểm tra vấn đề và không ngừng thúc đẩy, nhưng khi chính quyền không đáp trả, không còn cách nào khác ngoài việc tiếp tục chia sẻ thông tin.
Và Minh hiện đang thực hiện một dự án làm đúng điều đó.
Đó là một trang web mang tên watchvietnam.net, nơi chúng tôi cho tất cả các vụ xì-căng-đan lên một dòng thời gian và chúng tôi cho tất cả mọi thứ lên đó để mọi người biết và nhận thức được rằng ở đây có một vấn đề và nó vẫn chưa được giải quyết. Nơi mọi người có thể liên tục cập nhật về vụ việc. Câu hỏi này vẫn chưa có lời giải đáp, trong vòng một tháng, hai tháng và nếu như không ai trả lời thì nó sẽ cứ ở đó.
Liệu anh ấy đã bao giờ lo lắng về những hậu quả có thể xảy đến với công việc của mình?
Tôi không bao giờ dính vào rắc rối. Tôi biết đâu là ranh giới. Vì tôi biết cái ranh giới đó, nên lúc nào tôi cũng nằm bên trong phạm vi cho phép. Và tôi luôn luôn cố gắng đẩy cái giới hạn đó. Và những người khác giống tôi, họ cũng đang cố đẩy giới hạn, bởi vì nếu có đồng thời nhiều người cùng bước qua ranh giới, ranh giới đó sẽ trở nên to hơn.
—
Các bạn vừa nghe The Renovation Generation. Theo dõi chúng tôi tại SoundCloud hoặc cập nhật thông tin của The Renovation Generation trên iTunes, Stitcher hoặc MixCloud để không bị lỡ một tập nào.
Nhà sản xuất Eliza Lomas và Fabiola Buchele. Trợ lý sản xuất Trang Nghiêm và Trang Ngô. Jacques Smit là nhiếp ảnh gia và người dẫn chuyện là tôi, Trang Ngô.
Một sản phẩm của & Of Other Things.
Trong tập 15, chúng tôi sẽ kể về thế giới kỳ quái của blogger thời trang và style icon Plaaastic, người đã chia sẻ với chúng tôi về thế giới đằng sau sự nổi tiếng trên mạng, sự nghiện ngập và làm thế nào cô bắt đầu đi làm trong làng thời trang Singapore ở độ tuổi 15.
Đừng bỏ lỡ các bạn nhé!